Komplikovana istorija žena na filmskom festivalu u Kanu

Sjaj i glamur festivala u Kanu ove godine vratili su se u punoj snazi nakon što je 2020. godine festival otkazan usled pandemije. Zadovoljstvo je bilo videti kako se neke stvari konačno menjaju nabolje, jer je ovog puta veći broj žena osvojio nagrade, a rodni paritet je poboljšan tokom trajanja celog festivala.

U konkurenciji je bilo više filmova ženskih reditelja nego ikada ranije. Glavna nagrada festivala, Zlatna palma, pripala je francuskoj rediteljki Žuliji Dukorno za film "Titane". Nagrada "Quinzaine des Réalisateurs" pripala je hrvatskoj rediteljki Antoneti Alamat Kusijanović za film "Murina", dok je nagrada u avangardnoj sekciji "Un Certain Regard" pripala filmu sa neobičnim stilom i pričom, "Unclenching the Fists", ruske rediteljke Kire Kovalenko.

Broj žena koje osvajaju nagrade konstantno se povećava. Međutim, iako se stvari menjaju, još uvek postoje ukorenjeni stereotipi o ženama koje snimaju filmove u široj industriji, a posebno među onima koji odlučuju o tome ko će pobediti na festivalu u Kanu. U nastavku možete pročitati istraživanje o razlozima zbog kojih je rad ženskih reditelja tokom godina zanemarivan i koji faktori bi mogli biti od pomoći u promeni ovakve slike.

Žene koje su pobedile ove godine pridružuju se dragocenoj nekolicini drugih koje su to činile kroz istoriju Kana. Pobeda rediteljke Dukorno je tek drugi put u istoriji da je Zlatna palma pripala ženi - pre gotovo tri decenije, 1992. godine, Novozelanđanka Džejn Kempion dobila je Zlatnu palmu za film "The Piano". Takođe, nagradu za najbolju režiju žene su dobile svega dva puta - 1961. godine Julija Solntseva za film "Chronicle of Flaming Years", i 71 godinu kasnije, 2017. godine, Sofija Kopola dobila je nagradu za film "The Beguiled".

Jedna od prvih pobednica na festivalu u Kanu bila je Bodil Ipsen 1946. godine, danska glumica koja je postala rediteljka sa deset filmova iza kojih stoji njeno ime. Ljudi koji su te godine takođe dobili nagrade bili su Dejvid Lin, Bili Vajlder i Roberto Roselini. Za razliku od Bodil, njihova imena su i danas nadaleko poznata. Ovo je samo jedan od dokaza kako se uspesi žena u filmskoj industriji postepeno brišu i zaboravljaju zbog postojećih tendencija u filmskoj kritici da se pobede žena ne spominju toliko često kao kada je reč o muškim pobednicima.

Ženski filmski festivali poput onog u Kreteju (predgrađe Pariza) održavaju se još od sedamdesetih godina prošlog veka, prikazujući više od 100 filmova žena u režiji svake godine. U proteklih 20 godina, širom sveta se pojavilo više od 50 posvećenih ženskih festivala, od Belgije do Egipta. Ipak, filmovi koji se prikazuju na ovim festivalima često su označeni kao „ženski filmovi“, što implicira da im nedostaje univerzalna privlačnost.

Čak i kada su žene priznate kao rediteljke, retko su tretirane kao „autorke“. Ovaj termin dobijaju reditelji koji imaju prepoznatljiv i jedinstven stil i pogled na svet koji je vidljiv u njihovim filmovima. Upravo je festival u Kanu poznat po tome što slavi takve reditelje (postoji čak i specijalna kategorija za njih pod nazivom "Cannes regulars") čime postaje jasno da kanska ideja o "autoru" ostaje bolno muška.

Jedna francuska studija pomno je ispitala rad posebne komisije zadužene za nominaciju francuskih filmova za učešće na festivalu u periodu od 54 godine (1946-2001). Utvrđeno je da je od 180 nominacija svega šest bilo za filmove u čijoj režiji je bila žena.

Dakle, ukoliko se osvrnemo na Kan 2021, sjajno je što je toliko žena pobedilo ove godine i to u najboljim kategorijama. Međutim, koliko će bioskopa širom sveta prikazati njihove filmove? Koliko često će ih kritičari spominjati? Koliko njih će ući u anale filmske istorije? Moramo se pobrinuti da se ove žene i dalje proslavljaju i da nastave da budu birane za dobitnice nagrada.

Izvor: TheConversation